Badania OZSS (Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów) stanowią istotny etap w sprawach dotyczących opieki nad dziećmi, ustalania miejsca ich zamieszkania, kontaktów oraz ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej. Jest to najczęściej ocena psychologiczna, której celem jest określenie kompetencji rodzicielskich obu stron i zbadanie relacji między rodzicami a dziećmi.

Poniżej przedstawiam, jak dokładnie wygląda proces badań OZSS od momentu wejścia, co warto przygotować, jak się zachować oraz czego unikać, aby wypaść wiarygodnie i profesjonalnie.

Badania OZSS – co trzeba wiedzieć?

OZSS to zespół ekspertów w swoich dziedzinach. Najbardziej „tradycyjny” skład dwie osoby – to psycholog i pedagog. Jeśli jednak jest potrzebny jeszcze inny specjalista, on również może znaleźć się zespole badającym Was. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej, zapraszam na konsultację: kalendarz online.

Badana jest cała rodzina i trwa to kilka godzin. W wezwaniu na badanie zostaniesz poinformowany właśnie o takim czasie trwania badania.

Przed badaniem: jak się przygotować?

Przygotowanie do badania OZSS zaczyna się jeszcze przed wejściem do ośrodka. Warto dokładnie przemyśleć, jakie dowody i dokumenty mogą być istotne oraz przygotować najważniejsze informacje o dziecku. Można również sporządzić krótkie notatki dotyczące codziennych rutyn dziecka, jego zdrowia, osiągnięć szkolnych oraz harmonogramu zajęć dodatkowych.

Jeśli jesteś świadomy/a, że druga strona będzie próbowała przedstawić Cię w złym świetle, zadbaj o konkretne dowody, które pokażą Twoje zaangażowanie i odpowiedzialność. Pamiętaj, aby na badania przynieść potrzebne dokumenty, które były zlecone przez sąd lub ośrodek, np. opinie ze szkoły czy raporty lekarskie.

Wejście na badanie OZSS: pierwsze wrażenie

Pierwsze wrażenie jest bardzo ważne, ponieważ specjaliści OZSS często już od samego początku zwracają uwagę na zachowanie rodziców. Warto przyjść punktualnie – spóźnienie może być odebrane jako brak szacunku lub niepoważne podejście do obowiązków rodzicielskich. Strój powinien być schludny, ale niekoniecznie przesadnie formalny, co pozwoli wywrzeć pozytywne wrażenie.

Badania OZSS krok po kroku

Badania OZSS zazwyczaj odbywają się w kilku etapach, podczas których specjaliści starają się uzyskać całościowy obraz sytuacji rodzinnej, oceniając kompetencje wychowawcze rodziców, relacje dziecka z rodzicami oraz poziom konfliktu między nimi.

Badanie psychologiczne i testy osobowościowe

Częścią badania są również testy psychologiczne, które pomagają ocenić osobowość, stabilność emocjonalną, poziom odpowiedzialności oraz sposób reagowania na trudne sytuacje. Przykłady testów obejmują:

• testy na inteligencję emocjonalną,
• testy projekcyjne, np. Rorschacha,
• kwestionariusze osobowościowe, np. MMPI.

Te testy są ważnym narzędziem, które pomaga OZSS zrozumieć, jakie są Twoje cechy charakteru i czy jesteś stabilnym emocjonalnie rodzicem. Kluczowe jest zachowanie spokoju i skupienie się na zadaniach, odpowiadając szczerze na pytania testowe.

Obserwacja interakcji rodzic-dziecko

Bardzo ważnym elementem jest obserwacja Twoich interakcji z dzieckiem. Specjaliści OZSS zwracają szczególną uwagę na to, jak się komunikujesz z dzieckiem, czy dziecko czuje się przy Tobie bezpieczne, jakie są między Wami relacje emocjonalne i jak reagujesz na jego potrzeby. Podczas tej obserwacji warto:

• zachować naturalność i nie wymuszać żadnych reakcji,
• pozwolić dziecku mówić swobodnie, bez przerywania,
• unikać komentarzy na temat drugiego rodzica przy dziecku.

Biegli będą zwracać uwagę jak dziecko mówi o rodzicach i relacji z nimi. Jego wprost wyrażona chęć mieszkania z jednym z Was również będzie istotna.

Rozmowa indywidualna z dzieckiem

W niektórych przypadkach specjaliści przeprowadzają rozmowę z dzieckiem bez obecności rodziców, aby lepiej zrozumieć jego potrzeby, odczucia i relacje z każdym z rodziców. Dziecko może zostać zapytane o:

• jego codzienne zajęcia,
• preferencje co do czasu spędzanego z rodzicami,
• sytuacje konfliktowe, jeśli je zauważa i jak się z nimi czuje.

Przed rozmową warto przygotować dziecko, aby czuło się swobodnie, ale unikać sugerowania mu odpowiedzi. Naturalność dziecka i jego szczerość są bardzo cenne dla specjalistów, dlatego istotne jest, aby nie wpływać na jego wypowiedzi.

Ocena gotowości do współpracy z drugim rodzicem

Specjaliści OZSS oceniają również, na ile każdy z rodziców jest gotowy do współpracy i czy potrafi komunikować się z drugim rodzicem w sposób konstruktywny. Jeśli konflikt jest poważny, OZSS w swojej opinii na pewno zawrze dokładny opis oraz konieczność ingerencji w np. władzę rodzicielską rodziców. Poniżej przykładowy fragment opinii.

Kluczowe zasady podczas badania OZSS

Podczas badań OZSS bądź zaangażowany, pokazuj, że zależy Ci na dziecku. Jednak nawet w trudnych momentach rozmowy lub kiedy druga strona będzie Cię irytowała, zachowaj spokój. OZSS często zwraca uwagę na reakcje świadczące o niestabilności lub nadmiernym zaangażowaniu w konflikt z drugim rodzicem. Bądź autentyczny – specjaliści łatwo rozpoznają nieszczerość, dlatego lepiej unikać przerysowanych emocji.

Nie powinno się również manipulować dzieckiem ani sugerować mu, co ma mówić, gdyż OZSS może to uznać za niedopuszczalne, gdy to odkryje. Twoja pozycja będzie wtedy zdecydowanie słabsza.