Alienacja rodzicielska – darmowy poradnik jak radzić sobie z alienacją

Alienacja rodzicielska polega na celowym oddzielaniu dziecka od jednego z rodziców przez drugiego, najczęściej w kontekście separacji lub rozwodu. To zjawisko może poważnie wpływać na dziecko oraz relacje w rodzinie. Jako adwokat do spraw rodzinnych w swojej praktyce często spotykam się z tym problemem.

Poniżej przedstawiam kluczowe kwestie dotyczące alienacji rodzicielskiej, a także strategię działania dla osób, które są jej ofiarami.

Alienacja rodzicielska Odrzucenie jednego rodzica i manipulacja

Jednym z głównych aspektów alienacji rodzicielskiej jest odrzucenie jednego rodzica przez dziecko. Dziecko jest manipulowane lub zmuszane przez drugiego rodzica do zerwania kontaktu z drugim rodzicem, często poprzez tworzenie negatywnego obrazu tego rodzica. Rodzic alienujący, inaczej alienator, często stosuje różne formy manipulacji emocjonalnej, takie jak kłamstwa, oszczerstwa lub fałszywe oskarżenia wobec drugiego rodzica. Przykładowo matka codziennie mówi dziecku, że ojciec go nie kocha, nie chce do niego przyjeżdżać, nie pyta się o niego. Po pewnym czasie dziecko w końcu zaczyna w to wierzyć.

Pobierz darmowy Poradnik – „Jak radzić sobie z alienacją rodzicielską?” wraz ze wzorem wniosku o zagrożenie nakazaniem zapłaty:

Badania nad alienacją rodzicielską jako zjawiskiem rozpoczął amerykański psychiatra sądowy – dr Richard Gardner. Według niego z zespołem alienacji rodzicielskiej mamy do czynienia, gdy nie ma innych form przemocy ani nadużyć seksualnych ze strony rodzica drugoplanowego, a alienacja jest inicjowana wyłącznie przez głównego opiekuna. Zespół alienacji rodzicielskiej jest również określany jako „syndrom Gardnera” lub „zespół Gardnera”.

Dr Douglas Darnall, amerykański psycholog sądowy, określił alienację jako zespół zachowań świadomych lub nieświadomych, mogących prowadzić do zaburzeń w relacjach pomiędzy dzieckiem a drugim rodzicem.

Co robić gdy nie mam kontaktu z dzieckiem ? Pomoc psychologa

W pierwszej kolejności należy zwrócić się do Sądu o działania w sprawie. W jednej z moich ostatnich spraw sąd skierował rodziców i dziecko do psychologa, aby porozmawiać z małoletnim.

Poniżej postanowienie Sądu w sprawie, w której dochodziło do alienacji:

Złóż wniosek o ustalenie kontaktów wraz z nagrożeniem zapłaty

Przykładowy wyrok z ustaleniem kontaktów:

Negatywne nastawienie do rodzica

Do mojej kancelarii wielokrotnie przychodzili zarówno zrozpaczeni mężczyźni, jak i kobiety, których dzieci zrywały z nimi kontakt na skutek manipulacji ze strony drugiego rodzica. Niestety, przez taką postawę dziecko może na stałe rozwinąć wrogość lub strach wobec alienowanego rodzica, czego wynikiem są negatywne emocje, które mogą utrzymywać się przez długie lata. Nawet jeżeli rodzic dokłada starań, aby utrzymać kontakt, dziecko, słysząc na jego temat same negatywne rzeczy, „kotwiczy” je sobie w głowie. Między dzieckiem a rodzicem zaczyna powstawać mur, który z każdym kolejnym dniem, tygodniem i miesiącem coraz trudniej zburzyć. Co ważne, wobec manipulacji praktycznie bezbronne są małe dzieci.

Jest to szczególnie szkodliwe, ponieważ takie negatywne nastawienie może wpływać na relacje dziecka w dorosłym życiu oraz jego zdrowie psychiczne.

Wpływ alienacji rodzicielskiej na rozwój dziecka

Utrudnianie kontaktów z może prowadzić do poważnych konsekwencji emocjonalnych i psychologicznych u dziecka, takich jak problemy z samooceną, trudności w relacjach interpersonalnych, a zwłaszcza relacjach z płcią przeciwną.

Na przestrzeni lat słyszałam wiele dramatycznych historii moich klientów. Jedna z nich szczególnie utkwiła mi w pamięci.

Przykład z Warszawy: Pan Michał był wesołym i energicznym dzieckiem, który uwielbiał spędzać czas zarówno z mamą, jak i tatą. Jego rodzice rozstali się, gdy miał siedem lat. Rozwód był burzliwy, a emocje sięgały zenitu. Matka, czując głęboką urazę do męża, zaczęła powoli przenosić swoje odczucia na dziecko. Mówiła mu, że ojciec jest nieodpowiedzialny, niebezpieczny i że porzucił rodzinę z własnej woli. Każde spotkanie z ojcem było poprzedzone opowieściami ukazującymi go w złym świetle. Pan Michał, chłonąc te informacje, zaczął odczuwać wrogość wobec ojca, co było dokładnie tym, czego chciała matka. Ograniczała mu kontakt z ojcem do minimum. Kiedy ojciec próbował się kontaktować, matka często utrudniała mu to, wymyślając różne wymówki. Pan Michał, pod wpływem matki, zaczął unikać rozmów telefonicznych z ojcem. Z czasem stawał się coraz bardziej zamknięty w sobie. Jego obraz ojca był zniekształcony przez lata manipulacji i kłamstw. Ostatecznie udało się odzyskać kontakt i zagrozić nakazaniem zapłaty za niewydanie dziecka.

Problemy w relacjach

W szkole zaczął przejawiać trudności w relacjach z rówieśnikami. Jako nastolatek borykał się z niską samooceną. Wierzył, że jest niekochany przez ojca. W rozmowach z rówieśnikami często unikał tematów związanych z rodziną, czując się gorszy od innych dzieci. Miał trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu przyjaźni. Był podejrzliwy wobec innych, obawiał się, że zostanie porzucony lub zraniony – tak jak jego matka przekonała go, że zrobił to ojciec.

W dorosłym życiu miał trudności z utrzymaniem stałego związku. Jego relacje z kobietami były pełne niepewności i lęku. Bał się zaangażowania, a każda kłótnia czy nieporozumienie budziło w nim wspomnienia z dzieciństwa, kiedy to matka mówiła mu, że ojciec porzucił ich bez powodu. Często zrywał związki, zanim miały szansę się rozwinąć, w obawie przed ponownym zranieniem. Po latach, gdy udało mu się założyć rodzinę, schemat niestety się powtórzył – tym razem jego córka została zmanipulowana przez matkę.

Jak walczyć z alienacją rodzicielską?

Co może zrobić rodzic, który jest poddawany alienacji rodzicielskiej?

Pierwszym krokiem jest skrupulatne dokumentowanie wszystkich przypadków alienacji. Jak? Na przykład poprzez prowadzenie dziennika i zapisywanie dat, godzin i zdarzeń. Zachowuj kopie wiadomości tekstowych, e-maili oraz spisuj treść rozmów telefonicznych. Nie mniej istotne mogą się okazać zeznania osób, które były świadkami wymierzonej przeciwko tobie alienacji rodzicielskiej. Staraj się jak najczęściej kontaktować z dzieckiem, nawet jeśli to trudne. Każda forma komunikacji, jak listy, e-maile, rozmowy telefoniczne, a nawet wideorozmowy, jest ważna. Zachowuj kopie wszystkich wiadomości i odpowiedzi. Już sam fakt, że podejmowałeś próby kontaktu, jest niezwykle ważny.

Przy każdej możliwej okazji skup się na budowaniu z dzieckiem pozytywnych wspomnień. Organizuj wspólne wyjścia, gry i zabawy. Pokaż, że jesteś obecny i zaangażowany w jego życie.

W obecności dziecka nigdy nie wypowiadaj się negatywnie na temat drugiego rodzica. Staraj się być neutralny i w pełni skupiony na dziecku.

Jeśli sytuacja jest naprawdę trudna, skontaktuj się z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w sprawach rodzinnych. Prawnik pomoże ocenić twoją sytuację i doradzi najlepsze rozwiązania.

Zarówno ty, jak i twoje dziecko możecie potrzebować wsparcia psychologicznego. Terapia może pomóc dziecku zrozumieć i przetworzyć trudne emocje związane z alienacją, a także pomóc ci radzić sobie ze stresem i frustracją. Terapia rodzinna może być szczególnie pomocna w odbudowie zaufania i relacji z dzieckiem.

W każdej sytuacji kluczowe jest zachowanie spokoju i cierpliwości. Negatywne emocje i impulsywne reakcje mogą tylko pogorszyć sytuację. Mimo trudności staraj się zachować pozytywne nastawienie i konsekwentnie dążyć do poprawy relacji z dzieckiem.

Alienacja rodzicielska a orzecznictwo 

W postanowieniu z dnia 31 października 2017 r. sprawie o sygn. III Nsm 180/15 Sąd Rejonowy w Kępnie wskazał:

Zgodnie z art. 113 § 1 k.r.o. – Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów . Zgodnie z § 2  w/w przepisu – kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.

Prawo do utrzymywania i podtrzymywania więzi pomiędzy osobami bliskimi, w szczególności gdy jedna z nich jest dzieckiem, jest postrzegane jako podstawowy element życia prywatnego i rodzinnego. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka traktuje działania zmierzające do zerwania więzi pomiędzy rodzicem a dzieckiem, jako naruszenie art. 8 Konwencji z 4 listopada 1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Alienacja jako przemoc wobec dziecka

(cd.) Naruszanie naturalnego prawa dziecka do równej opieki i miłości obojga rodziców, w szczególności wykluczenie rodzicielskie – jest najgorszą krzywdą jaką można zrobić dziecku, stanowi wobec dziecka przemoc. !

Dnia 12 maja 2016 roku Komisja do Spraw Petycji Sejmu RP uchwaliła Dezyderat nr 4 w sprawie podjęcia działań przeciwdziałających alienacji rodzicielskiej, w piśmie wskazano: „Komisja… uznaje alienację rodzicielską, czyli ograniczanie czy pozbawianie dziecka kontaktów i rozwoju więzi z jednym z rodziców – za szczególnie ważny problem w obszarze polityki społecznej.

Alienacja rodzicielska jest efektem zachowań, występujących najczęściej w wyniku rozstania się (rozpadu związku – rozwodu) rodziców dziecka. Jednym z elementów alienacji jest przyznawanie głównej opieki nad dzieckiem jednemu z rodziców, co zarazem ogranicza kontakt z drugim z rodziców i w efekcie może wywołać u dziecka wiele niepożądanych zachowań i zaburzeń. Zerwanie więzi między dzieckiem a jednym z rodziców jest dla tego dziecka krzywdą.

Każde dziecko dla swego prawidłowego rozwoju ma prawo i potrzebuje dobrej więzi z obojgiem rodziców.

„Amerykańskie Towarzystwo (…) ( (…)) stwierdziło, że: „Dzieci, które były poddawane przemocy rodzicielskiej (Alienacja Rodzicielska) cierpią później na zaburzenia lękowe, stany depresyjne, niską samoocenę, mają objawy stresu pourazowego oraz dochodzi wśród nich do prób samobójczych w takim samym stopniu, a nierzadko większym, niż dzieci będące ofiarami przemocy fizycznej lub przemocy seksualnej.”

Jesteś ofiarą alienacji? Musisz działać!

Alienacja rodzicielska to bez wątpienia poważny problem, który wymaga natychmiastowego działania. Jeśli doświadczasz tego zjawiska, nie zwlekaj. Jako adwokat do spraw rodzinnych jestem tutaj, aby wspierać i doradzać w trudnych momentach. Skontaktuj się – wspólnie omówimy twoją sytuację. Dowiesz się, jakie kroki możesz podjąć, aby chronić swoje relacje z dzieckiem.